νεφρίτης της Κίνας

Παραλλαγή του ορυκτού ιαδείτη, που είναι πυριτικό άλας του νατρίου και του αργιλίου. Βρίσκεται σε μορφή κροκαλών (αποστρογγυλωμένα χαλίκια), μαζί με μεταμορφωμένα πετρώματα. Ο ν. της Κ. είναι ινώδης και, χάρη στις ωραίες του αποχρώσεις και στην ανθεκτικότητά του, χρησιμοποιείται από χιλιάδες χρόνια στην Κίνα για την κατασκευή θρησκευτικών και άλλων διακοσμητικών αντικειμένων. Η επεξεργασία του έγινε γνωστή από τις περιοχές της ανατολικής Σιβηρίας και των σπηλαίων του όρους Κουνλούν. Στην Κίνα αποδίδουν στην πέτρα αυτή υπερφυσικές ιδιότητες, οι oποίες μαζί με τις άλλες φυσικές της ιδιότητες, την κατέστησαν εξαιρετικά πολύτιμη. Την υπερφυσική δύναμη της πέτρας της εξέφραζαν με μια πλούσια ποικιλία σχημάτων και θεμάτων, μεταξύ των οποίων κυριαρχούν και οι διάφορες φανταστικές μορφές του δράκοντα, κυρίως του πι, του αρχαιότερου θρησκευτικού συμβόλου της Κίνας, δηλαδή ενός επιπέδου δίσκου με μια οπή στο κέντρο. Με την εξέλιξη της τεχνικής της κατεργασίας του νεφρίτη, τα αντικείμενα γίνονταν όλο και τελειότερα σε σχήμα και τέχνη και η διάδοσή τους απλώθηκε. Η μεγαλύτερη άνθηση στην κατεργασία της πέτρας αυτής παρουσιάστηκε κατά τον 3o π.Χ. αι. (περίοδος Τσόου) και στις αρχές της περιόδου Χαν, όπως επίσης και κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Τα’ιεν Λουνγκ (1736-96), με την κατασκευή διάφορων σκευών και μικρών αγαλμάτων, που παρίσταναν θεότητες και μυθολογικούς ήρωες. Αξιόλογα είναι και τα καλλιτεχνικά γλυπτά από ιαδεΐτη του Μεξικού και της κεντρικής Αμερικής των Μάγια και των Αζτέκων. Τα πρώτα προϊόντα κατεργασίας από ιαδεΐτη, που ήρθαν στην Ευρώπη, προέρχονταν από την Κεντρική Αμερική και είναι έργα Ισπανών. Νεφρίτης της Κίνας. Προσωπείο προκολομβιανής εποχής: το σκάλισμα της μορφής ακολουθεί το σχήμα της κροκάλας (Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο).